خانواده و تربیت/ تنبیه بچه ها

خانواده و تربیت/ تنبیه بچه ها

بچه هایى که در محیط هاى مفنى بزرگ مى شوند پس از رسیدن به سن مدرسه و ورود به دبستان معمولاً دچار مشکل یادگیرى خواهند شد. این دسته از بچه ها چون همیشه تابع والدین خود بوده اند و حس کنجکاوى و استقلال یادگیرى خود را از دست داده اند. آنچه معلم مى گوید یاد مى گیرند نه آنچه در کتاب نوشته شده است. تنبیه، بى اثرترین روش تأدیب مى باشد. در تأدیب باید احترام و اعتماد دو جانبه رعایت شود و در تنبیه باید مشخص شود که تنبیه به دلیل چه موضوعى بوده است. عده اى معتقدند تنبیه باید باشد و باید بچه را زد تا ادب شود. اینان معتقدند تنبیه باید در کوچکى صورت بگیرد و زمانى باشد که کودک دارد عاقل مى شود.

خانواده و تربیت/ تنبیه بچه ها

بچه هایى که در محیط هاى مفنى بزرگ مى شوند پس از رسیدن به سن مدرسه و ورود به دبستان معمولاً دچار مشکل یادگیرى خواهند شد. این دسته از بچه ها چون همیشه تابع والدین خود بوده اند و حس کنجکاوى و استقلال یادگیرى خود را از دست داده اند. آنچه معلم مى گوید یاد مى گیرند نه آنچه در کتاب نوشته شده است. تنبیه، بى اثرترین روش تأدیب مى باشد. در تأدیب باید احترام و اعتماد دو جانبه رعایت شود و در تنبیه باید مشخص شود که تنبیه به دلیل چه موضوعى بوده است. عده اى معتقدند تنبیه باید باشد و باید بچه را زد تا ادب شود. اینان معتقدند تنبیه باید در کوچکى صورت بگیرد و زمانى باشد که کودک دارد عاقل مى شود. به راستى تنبیه چیست؟ تنبیه یعنى محرومیت عمدى بچه ها از چیزى و به مدت معین و مشخص. تنبیه مى تواند 1ـ کلامى 2ـ نشان دادن حرکات خاص 3ـ محروم نمودن از امتیازاتى که بچه آن را دوست دارد و بالاخره تنبیه بدنى باشد. از طرف دیگر باید قبول کرد بخصوص در این زمانه اکثر تنبیه ها نتیجه مشکلات خود والدین مى باشد و نتیجه خستگى، ناراحتى هاى اجتماعى و شغلى و ... . بنابراین در ارتباط با موضوع تنبیه نمودن بچه ها لازم است ابتدا والدین خود را در شرایط عادى قرار داده تا حالت طبیعى داشته باشند سپس به قضاوت بنشینند. با این تفاصیل باید اشاره داشت که هیچ گاه نباید بچه ها را کتک زد و نباید آنان را در اضطراب و اطاعت محض تربیت نمود و در فرمانبردارى بى چون و چرا و کورکورانه پرورش داد، تربیتى که مبتنى بر ترس از مجازات باشد کتک زدن نه تنها فایده اى ندارد بلکه ضررهاى خاص خود را نیز خواهد داشت. کتک زدن عیب را پنهان ساخته و تربیت دوباره کودک را مشکل تر مى سازد. غالبا نتیجه تنبیه بدنى موفقیت ظاهرى است. چرا که در واقع شکست پدر و مادر و مربى در پشت آن پنهان مى شود. بچه هایى که کتک مى خورند فقط در حضور بزرگ ترها اصلاح مى شوند در صورتى که عادت به انجام کارهاى بد در خفا در آنان و به جاى خود محفوظ مى ماند. تنبیه بدنى منجر به بیمارى هاى عصبى شدید شده کودکان ضعیف را ترسو و بى زبان بار آورده و کودکان قوى را سنگدل و گستاخ مى کند. این گونه بچه ها غالبا انتقامجو باقى مى مانند. در کودکانى که تنبیه بدنى مى شوند (اعم از ضعیف و قوى) عصبانیت و دروغگویى و حیله گرى افزایش پیدا مى کند. تنبیه بدنى بچه را لجوج بار مى آورد. او گوشه گیر، کند ذهن و نسبت به تأثیر و تأثرات محیطى کر و لال مى شود. با اینکه حالت مقاومت و خاموشى و درون گرایى به خود مى گیرد. اگر بچه اى تنبیه شد نباید شایستگى هاى او را نادیده گرفت. تنبیه بدنى نه تنها خشونت را متوقف نمى کند بلکه به آن دامن مى زند. تنبیه هم بچه ها را به سمت ناکامى سوق مى دهد و هم نمونه اى براى یادگیرى و تقلید مى شود. استفاده از تنبیه سبب مى شود که مقاومت و ممانعت بیشترى در بچه ها رشد و گسترش یابد. بچه با تنبیه شدن چون مکافات عمل خود را مى بیند و بهاى شرارتش را مى پردازد، خود را آزاد مى بیند تا بار دیگر عمل خود را بدون احساس گناه انجام داده و تکرار کند. بنابراین در تنبیه و تأدیب والدین باید نکاتى را مد نظر داشته باشند از جمله: 1ـ هرگز نباید بچه ها را به دلیل اینکه نمى توانند کارى را انجام دهند تنبیه نمایند. 2ـ وقتى مواظب بچه ها نیستند و نمى دانند او چگونه درس مى خواند در قبال نمره بد، او را تنبیه نکنند. 3ـ تا زمانى که علت و انگیزه رفتار بد بچه ها را نمى دانند نباید او را تنبیه نمایند. 4ـ تداوم و نظم و رابطه اى میان خطاها و مجازات باشد. 5 ـ استفاده از مجازات (محروم کردن) نباید تبدیل به عادت شود. در بچه هایى که حالت منفى گرایى دارند با دادن اختیار به آنها نتیجه بهترى گرفته مى شود. از طرف دیگر با سرزنش نکردن و تنبیه ننمودن، بچه ها را آزاد مى گذاریم تا براى جبران خطاهاى شان مسئولیت بیشترى را به عهده بگیرند به جاى اینکه انتقامجویى کنند. یکى از جانشین هاى تنبیه اظهار نارضایتى است اما در حدى که بچه خود را به خاطر خطایش حقیر و بى ارزش نشمارد و باید به طریقى باشد که کودک به سوى جبران خطایش سوق داده شود. بعد از اعلام پشیمانى، کودک به فرصتى نیاز دارد تا نسبت به خود احساس خوبى بیابد و دوباره خود را عضو معتبر و محترم خانواده بداند. ضرورى است والدین به جاى تنبیه: 1ـ تقبیح خود را بیان داشته بدون اینکه به شخصیت فرزندشان حمله کرده باشند. 2ـ انتظارات شان را جز به جز شرح دهند. 3ـ راه جبران خطا را به بچه ها نشان دهند. 4ـ به بچه ها فرصت دهند. 5 ـ با مشکل برخورد فعال داشته باشند. و براى حل مشکلات ضرورى است والدین: 1ـ در باره احساسات و احتیاجات بچه ها صحبت کنند. 2ـ در باره احساسات و احتیاجات خود صحبت کنند. با کمى صبر و حوصله و مطالعه روى کودک خود مى توان بدون تنبیه، او را تأدیب نمود. بدون اینکه از عادات و رفتار و کلام هاى زشت و تند استفاده کرده و بعد پشیمان شد. تنبیه مى تواند در بچه ها احساس تنفر، کینه جویى، گناه، سرکشى، بى ارزش بودن و ترحم به خود را به وجود بیاورد. بچه ها باید پیامد رفتار خود را تجربه کنند اما نه با تنبیه. تنبیه، نه تنها کارساز نیست، بلکه موجب حواس پرتى در بچه ها مى شود و به جاى اینکه از انجام کارى که کرده اند پشیمان شوند و در باره اصلاح عمل شان فکر کنند گرفتار انتقام هاى خیالى مى شوند. با تنبیه بچه ها عملاً آنها از روند درونى بسیار مهم مواجهه با اعمال بدشان محروم مى سازیم. منابع: ــــــــــــــــــــــــــ 1ـ به بچه ها گفتن، از بچه ها شنیدن، آول فابر، الین مازلیش، ترجمه فاطمه عباسى فر. 2ـ من و کودک من، دکتر جواد فیض. 3ـ روانشناسى تجربى کودک، نوشته ال گریگورا، ترجمه محمدتقى زاد.