باطل کننده‌های نماز

1- یقین در باطل شدن وضو :

از عباد بن تمیماز عمویش روایت است که در خصوص کسی که در نماز احساس خروج چیزی می‌کند، از پیامبرr سؤال کرد. پیامبرr فرمود : (لاینفتل – أو لاینصرف – حتی یسمع صوتا أویجد ریحا)^[1] «تا صدایی نشنود یا بویی را احساس نکند(از نماز) منصرف نشود».

2- بطور عمد ترک کردن رکنی از ارکان یا شرطی از شروط نماز بدون عذر :

به دلیل فرموده پیامبرr به کسی که نمازش را به صورت ناصحیح خوانده بود : (إرجع فصل فإنک لم تصل)^[2] «برگرد و نماز بخوان زیرا تو نماز نخوانده‌ای». همچنین به دلیل اینکه پیامبرr به شخصی که به اندازه درهمی از پشت پایش خشک مانده بود، دستور داد که وضو و نمازش را اعاده کند.^[3]

3- خوردن و آشامیدن عمدی :

ابن منذر می‌گوید : علماء اجماع کرده‌اند بر اینکه اگر کسی در نماز فرض، عمداً بخورد یا بیاشامد لازم است نمازش را اعاده کند^[4]. و نزد جمهور علماء نماز سنت نیز همینطور است؛ چون چیزی که فرض را باطل کند، سنت را نیز باطل می‌کند.

4- حرف زدن عمدی بدون مصلحت در نماز :

از زید بن أرقم روایت است : (کنا نتکلم فی الصلاة یکلم الرجل منا صاحبه و هو إلی جنبه فی الصلاة، حتی نزلت : )وَقُومُوا اللهِ قَانِتِینَ( فأمرنا بالسکوت و نهینا عن الکلام)^[5] «در نماز با هم صحبت می‌کردیم، مردی از ما با کسی که کنارش نماز می‌خواند صحبت می‌کرد تا آیه )وَقُومُوا اللهِ قَانِتِینَ( نازل شد، سپس به سکوت امر شدیم و از صحبت کردن (در نماز) منع شدیم».

5- خندیدن :

ابن منذر نقل کرده که خندیدن، به اجماع نماز را باطل می‌کند.^[6]

6- عبور زن بالغ، خر یا سگ سیاه از بین سجده‌گاه نمازگزار و ستره‌اش :

به دلیل فرموده پیامبرr : (إذا قام أحدکم یصلی، فإنه یستره إذا کان بین یدیه مثل آخرة الرحل فإذا لم یکن بین یدیه مثل آخرة الرحل فإنه یقطع صلاته الحمار و المرأة والکلب الأسود)^[7] «هرگاه یکی از شما نماز خواند و در مقابل او چیزی مانند پشتی پالان شتر وجود داشت، برای او ستره به حساب می‌آید و اگر در مقابلش چیزی مانند پشتی پالان شتر وجود نداشت، عبور زن، خر و سگ سیاه نمازش را باطل می‌کند».

---

^[1]) متفق علیه : خ (137/237/1)، م (361/276/1)، د (174/299/1). ج (513/171/1)، نس (99/1).

^[2]) متفق علیه : خ (793/276 و 277/2)، م (397/298/1)، د (841/93 – 66/3)، ت (301/185 – 186/1)، نس (125/2).

^[3]) صحیح : [ص. د 161]، د (173/2396/1).

^[4]) الإجماع (40).

^[5]) متفق علیه ک م (539/383/1)، ت (4003/252/1)، د (936/227/3)، خ (1200/72/3)، نس (18/3)، در روایت بخاری و نسائی جمله «ونهینا عن الکلام» وجود ندارد.

^[6]) الإجماع (40).

^[7]) صحیح : [ص. ج/ 719]، م (510/365/1)، نس (63/2)، ت (337/212/1)، د (688/394/2).