آموزش فناوری دانلود

آموزش و پرورش - فناوری -دانلود

آموزش فناوری دانلود

آموزش و پرورش - فناوری -دانلود

تشویق در جمع




 

مقدمه :

یکی از روش های بسیارمؤثر در تربیت ، تشویق کارهای خوب دانش آموزان است . هر انسانی طبعاً خودش را دوست داشته و میل دارد شخصیت خود را کامل تر کند و دیگران به شخصیت وجودی او پی ببرند و از او قدردانی و از کارهای خوب او تشکر نمایند ، اگر مورد تحسین قرار گرفت هر چه بیشتر به خوبی متمایل می گردد . شکی نیست که اولیاء و مربیان چیزی جز خیر و صلاح و سلامت نمی خواهند ولی او آن را درک نمی کند . بدین نظر محرکی چون تشویق برای به حرکت در آوردن او به انجام رفتار مطلوب از کارایی ویژه ای برخوردار است .

طبیعت انسانها به گونه ای است که وقتی در انجام امور مورد تشویق قرار می گیرند ، معمولاً در صدد بر می آیند تا آن امور را بهتر انجام دهند . بدون تردید تشویق و ترغیب از مهمترین ارکان روان‌شناسی تربیتی و عاملی مؤثر‌در تحریک انگیزش های پیشرفت و عملکرد فرد در فرایند یادگیری و تقویت رفتارهای مطلوب است . همه انسانها حتی بزرگسالان ، تا آخر عمر نیاز به تشویق دارند . تشویق موجب رغبت و دلگرمی و نشاط و تحرک می شود و انسان را به جدیت وادار می کند .

تشویق چیست ؟

منظور از تشویق و تأیید حمایت از رفتارهای مثبت و تأکید بر اعمال درست است. این عمل به کودک کمک می کند که برداشت خوبی از خود داشته باشد و با اعتماد به نفس رفتار صحیح را ادامه دهد.
تشویق محرک خوشایندی است که بعد از بروز یک رفتارمطلوب به کودک ارائه می شود.
تشویق مجموعه فعالیت هایی است که فرد را به ادامه کارش ترغیب می کند و او را در مسیر پیشرفت و بهبود قرار می دهد تشویق نوعی پاداش است که برای تقویت رفتار مطلوب و ادامة آن به فرد ارائه می شود با جملاتی نظیر : تو توانا هستی ، می توانی معقول باشی ، می توانی این مشکل راحل کنی ، فردرا به خودکاوی بیشترتشویق می‌کند و‌باعث‌می‌شودکه او‌عقاید و‌افکارخویش را دقیق‌تر‌وعمیق ترمورد بررسی قرار دهد ازجانب دیگرتشویق بیش از حد موجب می گرددکه فرد به معلم وابستگی پیدا کند و استقلالش را از دست بدهد همچنین تشویق صحیح و مناسب از نگرانی و ناامنی فرد می کاهد.
ما معمولاَ از تشویق استفاده می کنیم تا رفتاری را تقویت کنیم یعنی تکرارآن رفتار را افزایش دهیم گاهی تشویق وتقویت مترادف هم به کارمی برند.
معلم باید در نظرداشته باشدکه آنچه را که به عنوان تشویق در نظرمی گیرد ممکن است در نزد شاگردان همان معنا را به همراه نداشته باشد مثلاَ اگر معلمی از نمره به عنوان تشویق استفاده می کند باید در نظرداشته باشدکه بالابردن نمره برای همه از یک ارزش پاداشی یکسان برخوردار نیست و از این لحاظ ممکن است بین کودکان تفاوت های بسیار وجود داشته باشد بنابراین دراین روش معلم هرپاداشی را با توجه به روحیه وشخصیت و رفتار دانش آموزان مورد استفاده قرار می دهد اصولاَ تشویق بیشتر از تنبیه تغییرات مطلوب را به همراه می آورد.

نکاتی پیرامون تشویق :

1ـ هنگام تشویق، کودک باید بفهمد که به چه جهت مورد تحسین قرار گرفته است.
2ـ تشویق باید هر چند وقت یک بار و در برابر کارهای برجسته کودک باشد، نه به صورت همیشگی و برای هر کاری؛ زیرا در این صورت، تشویق تأثیر خود را از دست خواهد داد.
3ـ تشویق نباید از حد اعتدال تجاوز کند، زیرا ممکن است کودک را به خودبینی و خودستایی گرفتار کند.
4ـ تشویق نباید شکل رشوه به خود بگیرد، که در این صورت اثر مثبت و سازنده نخواهد داشت.
5ـ باید عمل یا اخلاق نیک کودک را تحسین کرد نه خود او را . او باید بفهمد که کارش ارزش دارد و او جدای از کارش ارزنده نیست.

صورت های عملی تشویق :

مسألة تشویق کودکان را چگونه به مرحله اجرا و عمل در آوریم؟چه کنیم که کودک در درون خود احساس شوقی کند و در باطن خویش خشنود باشد که فلان عمل را انجام داده است ؟راه های شادمان کردن کودک به خاطر عمل مورد نظر ما کدامند؟ برخی از صورت های عملی تشویق که کمترین هزینه را دارد به شرح ذیل می باشد :
1- ذکر کلمات محبت آمیز
2-معرفی عمل آن در حضور جمع
3-معرّفی و ارائة اثر
4-نصب عکس او در معرض دید دیگران
5-دادن جایزه به او
6-نزدیک کردن به خود
7-سپردن مسئولیت  
8- ذکر قصه و داستان   
9- دادن گواهی  
10- دادن عکس او به روزنامه

تشویق در جمع :

اگر بخواهیم رفتار مطلوب فرزند خود را تقویت کنیم ، روش های گوناگونی وجود دارد که باعث افزایش رفتار مناسب او خواهد شد . یکی از این روش ها «تقویت اجتماعی» رفتار مطلوب کودک است . این روش یکی از مؤثّرترین روش های افزایش رفتار مناسب است که علاوه بر افزایش فراوانی رفتار ، رشد اجتماعی فرد را نیز در جهت سازگاری هر چه بهتر او با محیط تسهیل می کند .

تعریف تقویت اجتماعی :

تقویت اجتماعی ارائة محرک مطلوب « اجتماعی» بعد از یک رفتار مناسب به فرد است .
در این تعریف دو نکته مورد توجّه است :
نکتة اول این است که در این روش از تقویت کننده ای استفاده می شود که جنبة اجتماعی دارد و نقش پاداش را بازی می کند . به عبارت دیگر محرک مطلوبی که به عنوان پاداش و تشویق خاصیت تقویت کنندگی دارد ، در یک فضای جمعی و اجتماعی به فرد ارائه می شود و طبیعتاً تحسین و توجة دیگران را به دنبال خواهد داشت .
نکتة دوم این است که محرک مطلوب ( پاداش و تشویق) ، بعداز رفتار مناسب به کودک ارائه می شود .
رعایت این توالی موجب تقویت پیوند بین رفتار مطلوب و پاداش ارائه شده می گردد  و لذا کودک یاد می گیرد که هر گاه بخواهد پاداش اجتماعی دریافت کند و مورد توجة دیگران قرار بگیرد ، بایستی رفتار مناسبی را از خود نشان بدهد . همین امر موجب افزایش فراوانی رفتارهای مناسب در فرد خواهد شد و در صورت تکرار ، مجموعة رفتارهای مناسب در کودک شکل می گیرد و زمینة شخصیتی سالم در او نیز تقویت می شود .

ویژگی تقویت کنندة اجتماعی :

مهمترین خصوصیت تقویت کننده ها این است که احتمال تکرار رفتار مطلوب را در فردی که مورد تقویت قرار می گیرد افزایش می دهند . این خاصیت برای تقویت کننده های اجتماعی ، مضاعف می شود ، بدین دلیل که فرد علاوة بر دریافت پاداش فردی ، مورد توجه و تحسین دیگران نیز قرار می گیرد . این «توجه» به عنوان « پاداش مضاعف» مطرح می شود و می تواند احتمال تکرار رفتار مناسب را در کودک افزایش دهد . به بیان دیگر هنگامی که کودک بعد از یک رفتار مطلوب به توسط پدر یا مادر خود مورد تشویق قرار بگیرد ، احتمال تکرار آن رفتار در او بالا می رود . امّا این تقویت ، تقویت اجتماعی نامیده نمی شود ، زیرا ارائة محرک (تقویت) در یک فضای جمعی که توجه و تحسین دیگران را برانگیزاند ، ارائه نشده است .
در مقابل ، هنگامی که کودک بعد از بروز رفتار مناسب در حضور جمعی از افراد پاداش بگیرد ، مطمئناً سهم بیشتری از تقویت را دریافت خواهد کرد و احتمال تکرار آن رفتار ، بیشتر از موقعیت اوّل خواهد بود . به عبارت دیگر توجّه و تحسین دیگران در جمع ، نقش پاداش نیرومندی را ایفا می کند که باعث تکرار و تعمیم رفتار مناسب در کودک خواهد شد .

دو نمونه :

نمونة اوّل : « مریم دانش آموز کلاس دوم راهنمایی است . او به کمک معلم خود توانسته است مقالة خوبی را در مورد یک مناسبت فرهنگی به رشتة تحریر در آورد . معلم ، مریم را فرا می خواند و به صورت شفاهی او را موردتشویق قرار می دهد و از وی دعوت می کند که در صبحگاه مدرسه‌حاضر شود ؛ روز بعد ، در صف صبحگاه مدرسه ، مریم در برابر دهها دانش آموز مقالة خود را قرائت می کند و مورد توجّه و تشویق دانش آموزان و معلمان قرار می گیرد . »
نمونة دوّم : « محمد به کمک مادر خود توانسته است یک منظرة طبیعی را به صورت نسبتاً زیبایی نقاشی کند . مادر محمد موضوع را با پدر او در میان می گذارد آنها محمد را مورد تشویق قرار می دهند و تصمیم می گیرند نقاشی او را قاب کنند و در معرض دید دیگران نیز قرار دهند . آنها نقاشی محمد را قاب می کنند و در جای مناسبی در اتاق پذیرایی نصب می کنند .هرلحظه که محمد نقاشی خود را بر روی دیوار و در معرض دید دیگران مشاهده می کند ، احساس خوشایندی به او دست   می دهد و تصمیم می گیرد که نقاشی های بهتری را ترسیم کند . احساس رضایت مندی محمد موقعی بیشتر می شود که در یک میهمانی ، همة میهمانان از تابلوی نقاشی محمّد تعریف می کنند و او متوجّه می شود که اثر هنریش مورد توجه و تحسین دیگران قرار گرفته است .»
همانطور که در این نمونه ها ملاحظه می شود ، تشویق و تفقّد مریم و محمد در یک فضای اجتماعی ، تقویت اجتماعی به شمار می رود و مطمئناً احتمال تکرار پاسخ را در مریم (نوشتن مقالات بهتر) و در محمد ( ترسیم نقاشی های بهتر) افزایش می دهد .
ویژگی دیگر تقویت اجتماعی این است که قدرت تعمیم دهی بیشتری دارد .
مریم و محمد به دلیل دریافت تقویت اجتماعی ، اولاً رفتارشان تکرار خواهد شد و ثانیاً رفتارهای مطلوبی که مشابة رفتار قبلی آنان است به تدریج شکل گرفته ، ظاهر می شود . آنها به صورت ناهوشیار یاد می گیرند که اگر توانایی های خود را گسترش دهند ، مورد توجّه و تحسین دیگران قرار خواهند گرفت . به همین دلیل سعی کودکان در جهت انجام رفتارهای مطلوب صورت خواهد گرفت .
گسترش رفتار مطلوب و بروزتوانایی های بیشتر،نشانة تعمیم یافتن  رفتارمطلوب در کودکان است که نتیجة تقویت مثبت بخصوص تقویت اجتماعی می باشد. 

توصیه ها :

با توجه به آن چه که گذشت ، رعایت این توصیه ها مفید و مؤثّر است :
1-کودک را پس از هر رفتار مطلوب ، تشویق کنید . این تشویق می تواند در قالب یک لبخند و یا توجه کردن به کودک باشد ، به طوری که کودک متوجه شود این تشویق به خاطر رفتار مناسب او بوده است .
2-سعی کنید بارعایت شرایط محیطی وعاطفی،توانایی کودک رابه اومنعکس کنید تا«خودپنداری» او قوّت بگیرد .
3- بهتر است علاوه بر تشویق فردی ، کودک را در مقابل دیگران نیز مورد تشویق قرار دهید،به طوری که توجّةدیگران به‌کودک و‌توانایی او جلب شود .
 این امر برای کودک بسیار فرحبخش و انگیزنده است .
4- توصیه می شود کارهای دستی و آثار فکری کودک را در معرض مشاهده و ارزیابی دیگران قرار دهید تا توجة آنان را به خود جلب کند .
5- در تقویت اجتماعی کودک ، رعایت اعتدال و دوری از افراط و تفریط در ارائة تشویق ، لازم و ضروری است .

راههای ایجاد انگیزه به درس ومدرسه :

1- بیان ارزش تحصیل ، ارتباط آن با زندگی و تأثیر این ارزش در مناسبت های گوناگون، کلاس درس ، شعار روی دیوارهای مدرسه و… 
۲- دادن مسئولیت های گوناگون به دانش آموزان برحسب مورد و در موقعیت های متفاوت به منظور علاقه مند کردن آنها به مدرسه و کارهای آن .
3- استفاده از روش های مناسب برای برقراری ارتباط با دانش آموزان.
4- حل مسائل و مشکلات دانش آموزان باحفظ  حریم شخصی و خانوادگی آنان.
5- ایجاد جو دوستانه در فضای مدرسه و کلاس های درس ، به گونه ای که نیازهای عاطفی دانش آموزان در مدرسه به حد کافی ارضا شود.
6- استفاده از تشویق و تنبیه بجا و مناسب و با رعایت اصول روانشناسی .
7- استفاده از روش های تدریس فعال و پویا که بیشترین فعالیت ها در فرآیند آموزش متوجه دانش آموزان باشد.
8- هم اندیشی با دیگر همکاران منجر به شناسایی مسایل و مشکلات دانش آموزان می شود.
و همیشه این موضوع بایدیادمان باشد که هیچگاه یک راه حل، بهترین راه برای حل یک مشکل در سطح همه مدارس نیست و ممکن است آنچه در مدرسه شما کارآمد باشد در مدرسه دیگری کارآرایی نداشته باشد.

منـابـع :

1- رفتار والدین با فرزندان – محمدعلی سادات - انتشارات انجمن اولیاء و مربیان – چاپ پنجم – 1376
2- روانشناسی کودک – دکتر مهدی جلالی – انتشارات دانشگاه تهران – 1360
3- روانشناسی تربیتی – دکتر علی شریعتمداری – انتشارات امیرکبیر – چاپ چهارم – 1369
4- تربیت کودک از دیدگاه اسلام – مجید رشیدپور- انتشارات انجمن اولیاء و مربیان چاپ پنجم – پاییز 1374
۵- فصلنامة تعلیم و تربیت، نشریة پژوهشکدة تعلیم و تربیت (شماره 2)


نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد