آموزش فناوری دانلود

آموزش و پرورش - فناوری -دانلود

آموزش فناوری دانلود

آموزش و پرورش - فناوری -دانلود

چگونه طرح درس بنویسیم؟

طرح درس روزانه پیش بینی مجموعه فعالیتهای است که معلم برای تدریس در یک جلسه درس تدارک می بیند. در طرح درس فعالیتهای ضروری و مهم آموزشی به ترتیب ودر زمانهای مشخص تنظیم می شود و به کیفیت آموزش کمک خواهد کرد. تدوین طرح درس برای معلمان تازه کار و دانشجویان تا حدودی وقت گیر و مشکل است و به تدریج وپس  از کسب تجربه تهیه آن آسان تر خواهد بود.

اجزای طرح درس

رعایت نکات زیر برای تدوین طرح درس روزانه ضروری است:

مشخصات عمومی

1-هدف کلی درس

2-هدفهای رفتاری

3-الگوی تدریس

4-پیش بینی رفتار ورودی

5-وسایل مورد نیاز

6-مراحل تدریس ( فعالیتهای مقدماتی، ارزشیابی تشخیصی ، آماده سازی و ایجاد انگیزه ، نحوه ی ارائه درس ، جمع بندی)

7-فعالیتهای تکمیلی ( ارزشیابی پایانی ، تکلیف )

8-خود ارزیابی

مشخصات عمومی

قسمت اول هر طرح درس شامل قسمت های زیر است:

نام درس                موضوع درس              پایه تحصیلی                     نام مدرسه

نام معلم                 مدت جلسه              تعداد شاگردان                 تاریخ

 

1-هدف کلی

آن دسته از اهداف آموزشی که به صورت عبارتهای کلی بیان می شوند  هدفهای کلی آموزشی گفته می شود هدفهای کلی تغییر مطلوبی را که باید در رفتار شاگردان ایجاد شودمشخص نمی کنند  هدفهای کلی مبهم اند و به آسانی قابل وصول نیستند   معمولا هدف کلی در یک جمله و به صورت کلی بیان می شود و تقریبا مشابهت زیادی با عنوان درس دارد. مثال:

دانش آموزان با مفهوم مقاومت و کاربرد آن آشنا شوند0

2-هدفهای جزئی

هدفهای جزئی یا مرحله ای از هدفهای کلی محدودتر و نسبت به هدفهای رفتاری جامعیت و شمول بیشتری دارند. هدف جزئی نسبت به هدف کلی جنبه های عملی بیشتری دارد  دقت در نوشتن هدفهای جزئی و تنظیم درست توالی آن موجب نظم بیشتر فعالیتهای آموزشی می شود0 در طرح درس لزومی به نوشتن اهداف جزئی نیست ولی نوشتن آنها که براساس عناوین فرعی درس نوشته می شود به نوشتن هدفهای رفتاری کمک خواهد کرد.

3-هدفهای رفتاری     behavioral objectives

 هدفهای رفتاری یا هدفهای اجرایی به آن دسته از هدفها گفته می شود که نوع رفتار و قابلیتهایی را که انتظار داریم شاگرد پس از یادگیری مطلبی خاص به آنها برسد مشخص می کند و براساس آنها مواد آموزشی و روش تدریس مناسب انتخاب می شود 0 این هدف ها با واضح ترین عبارات و با دقت کافی آنچه را که شاگرد باید در جریان یادگیری بیندیشند ،انجام دهد و یا احساس کند را روشن می نماید

هدفهای عملکردی به اندازه کافی مشخص و پر جزئیات هستند و به خوبی عملکرد دانش آموز را مشخص می کنند و اینکه چه موقع هدفها مورد دستیابی واقع شده اند 

یک هدف رفتاری خوب باید دارای ویژگیهای زیر باشد:

الف – رفتار مورد مشاهده دقیقامشخص باشد از بکار بردن افعال و کلمات مبهم پرهیز شود

 

،مانند انجام دادن ، فهرست کردن ، نوشتن ، دسته بندی کردن ، محاسبه کردن ، ساختن.

ب- موقعیت یا شرایطی که رفتار باید در آن مشاهده شود یا انجام گیرد مشخص شده باشد بعبارت دیگر مشخص کنیم که شاگرد از چه چیزهایی می تواند یا نمی تواند استفاده کند و یا در کجا و در چه زمانی باید مهارت لازم را کسب کند. مثلا با استفاده از کتاب ، بدون استفاده از ماشین حساب ،در حضور جمع

ج- معیار (درجه موفقیت )باید دقیقاًمشخص باشد .منظور حد نصابی است که بر اساس آن رفتار ارزشیابی می شود . مثلاًسه مورد از چهار مورد ،حداقل یک مورد ،در عرض دو دقیقه ،70%صحت ،بدون غلط

هدف رفتاری را نباید به صورت سوال نوشت و قبل از نوشتن هدفهای رفتاری عبارتهای زیر نوشته می شوند :

از دانش آموزان انتظار می رود پس از پایان درس بتوانند :

سه تن از نویسندگان ایرانی را نام برده و حداقل یکی از آثار آنها را ذکر کنند .

رفتار :به خاطر آوردن و نام بردن         شرایط: استفاده از کتاب       معیار :سه تن

هدف رفتاری نامناسب:حوزه ی گسترش زبان فارسی را توضیح دهید.

هدف رفتاری مناسب :درباره اهمیت زبان فارسی دری در کشورهای همسایه نیم صفحه مطلب بنویسید.

هدف رفتاری نامناسب :چند تن از فارسی سرایان برون مرزی را نام ببرید.

هدف رفتاری مناسب :دو تن از فارسی سرایان برون مرزی را نام ببرید .

هدفهای رفتاری بر اساس سلسله مراتب از آسان به مشکل و یا بصورت پیش نیاز و پس نیاز مرتب می شوند.

همچنین هر هدف رفتاری باید معلوم شود که در کدام طبقه قرار می گیرد . نباید درس منحصر به یک سطح آنهم سطوح پایین باشد  .

طبقه بندی سطوح یادگیری

هدفهای رفتاری در طبقه های مختلف یادگیری قرارمی گیرند و متناسب با پیچیدگی و ماهیت ،سطوح مختلفی را در بر می گیرند .

حیطه شناختی       cognitive

این حیطه بیشتر با فعالیتهای ذهنی سرو کار دارد و بر اساس طبقه بندی جدید که توسط کراتول یکی از شاگردان بلوم ارائه شده است شامل شش سطح از ساده به مشکل به شرح زیر است :دانش ،فهم ،کار بستن ،تحلیل ،ارزشیابی،ترکیب. 

مثال:

سه نوع از اشیاء رسانا را نام ببرید .(شناختی،دانش)

تقسیم یک جمله ای بریک جمله ای را بدون اشتباه انجام دهند .(شناختی،فهم)

کاربرد مقاومت در زندگی انسان را در یک بند بنویسند .(شناختی ،کاربرد )

تفاوت عمده ی دیدگاه غرب و فرهنگ اسلامی را در باره انسان مقایسه کنند و در چند سطر بنویسند.(شناختی ،تجزیه و تحلیل)

لزوم رعایت حجاب را در فرهنگ اسلامی با ذکر دلایل تو ضیح دهند . (شناختی ،ارزشیابی)

چهار بیت شعر با رعایت ردیف و قافیه بسراید.(شناختی ،ترکیب )

تعدادی از افعال که در این حیطه بکار می رود عبارتند از :مقایسه می کند ،تفسیر می کند ،قضاوت می کند .

حیطه عاطفی    affective

 این حیطه با نگرشها ،عواطف ،علایق وارزشها سروکار دارد. سطوح مختلف این حیطه به ترتیب عبارتند از :توجه کردن ،پاسخ دادن ،ارزش گذاری ،سازماندهی ارزشها،تبلور ارزشهادر شخصیت

مثال:

با دقّت به فعالیتهای کلاس توجه کنند .(عاطفی ،توجه کردن)

از مطالعه شعر و ادب لذت ببرند .(عاطفی ،پاسخ دادن)

خود را در قبال پیشرفت اجتماعی متعهد بدانند.(عاطفی ،ارزش گذاری)

نقش برنامه ریزی منظم در حل مسائل رابدانند.(عاطفی ،سازماندهی ارزشها)

در فعالیتهای گروهی با علاقه و عملاًهمکاری کنند.(عاطفی ،تبلور ارزشهادر شخصیت)

تعدادی از افعال که در این حیطه بکار می رود عبارتند از توصیف می کند ،یاری می کند ،پیشنهاد می کند ،طرفداری می کند ،حمایت می کند.

حیطه روانی حرکتی   

psychomotor                                                           

هدفهایی که در این حیطه قرار می گیرد جنبه حرکتی ،مهارتی ، و عملی دارند مانند:

دروس فنی ،هنر آزمایشگاه . سطوح مختلف این حیطه عبارتند از :مشاهده و تقلید ،اجرای مستقل،دقتّ،هماهنگی حرکات ،عادی شدن عمل 

مثال:

بتوانند توپ را با کمترین خطا مانند معلم در حلقه بسکتبال پرتاب کنند .(روانی حرکتی،تقلید)

بتوانند به تنهایی سوره توحید را بدون غلط بخوانند .(روانی حرکتی،اجرای مستقل)

بتوانند با دقت و با کمترین خطا یک صفحه را تایپ کنند .(روانی حرکتی،دقت)

بتوانند با حداقل یک خطا مجسمه ای را با خمیر بسازد. (روانی حرکتی ،هماهنگی حرکات)

 


 

بتوانند بدون خطا و با مهارت نقشه ساختمان را در یک ساعت ترسیم کنند. (روانی حرکتی،عادی شدن عمل)

 

تعدادی از افعال که در این حیطه قرار می گیرند عبارتند از :اندازه می گیرد ،تصحیح می کند ،وزن می کند،طرح می کنند.

3-الگوی تدریس   model teaching

در این قسمت با توجه به هدف و محتوای درس الگو یا الگوهای مناسبی برای تدریس معرفی می‌شود. الگوی تدریس با روش تدریس فرق می کند. الگوی تدریس بر اساس نظریه های یادگیری و همچنین بر اساس تجربه و تحقیق بدست آمده اند. تحقیقات نشان داده است که استفاده از الگوی مناسب باعث افزایش سرعت یادگیری و رشد همه جانبه شاگردان می شود. مثلاً الگوی استقرایی در درس علوم تجربی و الگوی کاوشگری در درسهای اجتماعی بهتر است. الگوهای متعددی برای یادگیری معرفی شده اند که همه آن ها در چهار گروه اصلی قرار می‌گیرند و برای مطالعه بیشتر می توان به منابع معتبر مراجعه کرد.

الف-الگوهای اجتماعی که موجب فعالیت های گروهی ، بهبود مهارت های اجتماعی ، همکاری بین شاگردان می شوند، مانند الگوهای تفحص ، ایفای نقش و کاوشگری .

ب-الگوهای پردازش اطلاعات که استفاده از آن ها موجب جمع آوری اطلاعات ، کشف مسائل و ارائه راه حل برای آنها می شود مانند الگوهای تفکر استقرایی ، دریافت مفهوم ،  کاوشگری علمی ، پیش سازمان دهنده ها ، کمک به حافظه.

ج-الگوهای فردی که توجه به آن ها موجب رشد فردی در دانش آموزان می شود مانند الگوهای تدریس غیر مستقیم و افزایش عزت نفس.

د-الگوهای سیستم های رفتاری که در تدریس به رفتار قابل مشاهده فرد و ایجاد تغییر در رفتار توجه دارد و شامل الگوهای زیر است مانند یادگیری تسط یاب ، شبیه سازی ، یادگیری اجتماعی ، آموزش مستقیم. 

5-پیش بینی رفتار ورودی   entering behavior

رفتار ورودی آموخته ها و تواناییهای است که شاگردان قبل از شروع درس جدید باید آنها را

کسب کرده باشندتا بتوانند درس جدید رافرا گیرند.   اگر معلم از میزان معلومات و مهارتهای شاگردان خود مطلع نباشد ممکن است مطالب آموزشی را بدون توجه به تواناییهای شاگردان انتخاب کند مثلاً عمل ضرب برای تفهیم عمل تقسیم یک پیش نیاز یا رفتار ورودی است که اگر آموخته نشود شاگرد نمی تواند عمل تقسیم را انجام دهد   رفتار ورودی الزاماًبه معنای درس قبلی نیست بلکه مفاهیم پیش نیاز درس جدید هستند که برای درک و فهم درس لازم و ضروری هستند .تحقیقات نشان می دهد که 70درصد یادگیری بستگی به پیش نیازهای مناسب در شاگردان دارد. 

تعیین نقطه شروع هنگام اجرا در کلاسهای درس ممکن است برای بعضی زائد اما برای دیگری ضروری باشد ولی طراح باید بتوانند دانش آموزانی را که برای آنها آموزش مناسب نیست شناسایی کند تا آموزش ترمیمی داده شود. 

گروهی معتقدند که ابتدا باید رفتارهای ورودی دانش آموزان مشخص و سپس هدفهای رفتاری نوشته شوند . چنین رویکردی در نظامها یا دوره هایی صادق است که محتوا و کتاب مشخصی ارائه نشده است و معلم کاملاًدر انتخاب و سازمان دهی مطالب درسی آزاد باشد .در نظام آموزش ایران به دلیل متمرکز بودن، اجرای چنین پیشنهادی تقریباً غیر ممکن است. 

به عبارت رفتار ورودی ،"پیش نیاز" و " پیش دانسته" هم می گویند.

6-وسایل مورد نیاز    materials

برای تدریس هر درس وسا یل و مواد آموزشی و تدارکات مخصوص لازم است.معلم باید وسایل و مواد لازم را از قبل پیش بینی و تهیه کند و در طرح درس از آنها نام ببرد .   وسایل آموزشی بایدبعد از تعیین فعالیتهای آموزش و  بعداز روش تدریس مشخص شود    زیاده روی و مبالغه گویی در بیان وسایل مزیت به حساب نمی آید .   نمونه ای از وسایل مورد نیاز عبارتند از :نقشه ،کاغذ سفید ،کتاب،مولاژ،وسایل آزمایشگاه، کامپیوتر متصل به اینترنت ،ساعت ،دماسنج ،cdپاورپوینت و...

 

7-مراحل تدریس    procedures

فعالیتهای مقدماتی :معلم باید کارهایی را که قبل از شروع تدریس لازم است انجام دهد ذکر کند مانند سلام و احوالپرسی، حضور و غیاب دانش آموزان ،دیدن تکالیف ،بررسی سلامت روانی و جسمی شاگردان ،دادن تذکرات لازم    باید توجه داشت که زمان انجام کارهای قبل از شروع تدریس نباید زیاد طولانی باشد تا از شور و شوق اولیه دانش‌آموزان کاسته شود .

ارزشیابی تشخیصی   : معلم قبل از شروع درس جدید باید اطمینان حاصل کند دانش آموزان مطالب درس قبل به خصوص مطالبی که دانستن آنها برای درس جدید پیش نیاز محسوب می شود را می دانند به همین جهت به هر طریقی که لازم می داند باید از پیش دانسته های آنها ارزشیابی تشخیصی به عمل آورد .نوع  ارزشیابی بستگی به نوع درس و هدفهای درس دارد و می تواند از سوال شفاهی تا آزمون کتبی متغیر باشد   . در بیشتر موارد ارزشیابی رفتار ورودی همان آزمون پیشرفت تحصیلی درس قبل است. 

آماده سازی :قبل از شروع تدریس درس جدید معلم باید دانش آموزان را برای یاد گرفتن درس آماده کند آماده سازی به معنای ایجاد علاقه ،جلب توجه ،برانگیختن انگیزه، ایجاد رابطه و برقراری ارتباط بین درس جدید و یادگیریهای قبلی شاگردان است .   آماده سازی توجه دانش آموزان را از درس جلسه قبل که ممکن است متفاوت از درس فعلی  باشد  به درس جدید جلب می کند ممکن است دانش آموزان ساعت قبل ریاضی داشته‌اند و درس جدید علوم باشد با آماده سازی ذهن آنها از درس قبل به درس جدید معطوف می گردد. معلم در طرح درس مشخص می کند که چگونه و با چه روشی می خواهد مطلبی را که برای آماده سازی انتخاب کرده است مطرح کند . روش خاص را نمی توان پیشنهاد کرد و تا حدود زیادی ابتکاری است. 

 


 

مثلاًدر درس مربوط به اسکلت بدن معلم می تواند ماکت یک ساختمان رانشان دهد و با طرح سوال مناسب از دانش آموزان بپرسد که فکر می کنید سقف و دیوارهای این کلاس چگونه ایستاده اند .

 

یادآوری درس قبل ،گفتن داستان کوتاه ،نمایش عکس ،خواندن یک شعر یا مطلب نمونه هایی از فنون آماده سازی است .زمان آماده سازی کوتاه است.

ارائه درس :این قسمت اساس طرح درس را تشکیل می دهد .معلم باید نوع فعالیتهای خود و شاگردان را در جریان تدریس ذکر کند . روشها و فنون تدریس را به اختصار مشخص کند مثلاًممکن است به توضیح و تشریح مطلبی بپردازد .(روش سخنرانی)نقشه و تصویر را به دانش آموزان نشان دهد (نمایشی)و یا از دانش آموزان سوال بپرسد (پرسش وپاسخ )و یا آزمایشی را انجام دهد (آزمایشگاهی)و یا از دانش آموزان بخواهد که گزارشی را که تهیه کرده اند ارائه دهند (واحد کار )و یا از روش گروهی و همیاری استفاده کنند . همچنین معلم می تواند در صورت نیاز سوالهای ارزشیابی تکوینی و نحوه بازخورد آن را توضیح دهد .مدل کلاسی خود را معرفی کند اگر به توضیح و تشریح مفصل تر مراحل تدریس بپردازند از روش سناریونویسی استفاده کرده‌اید. یکی از  اشتباهات متداول د ر این مرحله آن است که اغلب معلمان مطالب فراوانی را تدریس می کنند که ارتباط و پیوستگی با هم ندارند .   در این مرحله شما باید قدم به قدم طرز کار خود را برای رسیدن به هدفها بنویسید . لزومی ندارد وارد جزئیات شوید ولی مراحل رسیدن را فهرست کنید . 

جمع بندی و نتیجه گیری :برای تثبیت مطالب ارائه شده در ذهن دانش آموزان بهتر است درس ارائه شده خلاصه ،جمع بندی و نتیجه گیری شود . این نتیجه گیری می تواند توسط خود دانش آموزان انجام شود و معلم اظهار نظر نهایی را انجام دهد. 

زمان اختصاص داده شده به هر قسمت از مراحل تدریس باید مشخص شود.

8-فعالیتهای تکمیلی   Supplemental activities

 


 

ارزشیابی پایانی:معلم برای اینکه بداند شاگردانش تا چه حد به هد فهای مورد نظر در آموزش رسیده اند و همچنین موثر بودن  روش تدریس خود را بداند نیاز به ارزشیابی دارد .سوالهای ارزشیابی باید بر اساس هدفهای رفتاری طرح شوند .اگر چه ممکن است این عمل در طول زمان تدریس به طور ضمنی انجام گیرد برخی از طرحهای درس ضرورتاً نیازی به ارزشیابی ندارند اما اغلب آنها برای پی بردن  به رسیدن به اهداف نیاز به ارزشیابی دارند.

 

تکلیف: بر اساس نتایج ارزشیابی پایانی و برای تقویت مطالب آموخته شده معلم می تواند برای دانش آموزان در خارج از کلاس تکلیف مشخص کند.تکالیف بهتر است با زندگی واقعی دانش آموزان ارتباط داشته باشد مانند: حل تمرین ، نوشتن گزارش ،انجام آزمایش ، پیدا کردن پاسخ سوالات ،حل مسائل ،ساختن یک وسیله ،معرفی چند منبع برای مطالعه(کتاب،مقاله ،سایت های اینترنتی) زمان اختصاص داده شده برای هر قسمت از فعالیتهای تکمیلی باید مشخص شود.

9-خود ارزیابی      Self-evaluation

این قسمت بعد از اتمام تدریس و برای پی بردن به نقاط قوت و ضعف آن انجام می گیرد .استاد یا معلم همکار ویا کسی که تدریس را انجام داده است به ارزیابی و تحلیل تدریس می پردازد و نتایج آن را برای بهبود بخشیدن در مراحل بعدی مورد استفاده قرار می دهد. برای این کار می توان چند سوال طرح کرد و به آنها پاسخ داد  و یا بر اساس « فرم ارزشیابی تدریس » به قضاوت پرداخت. برای مثال به سوالهای زیر پاسخ داده می شود:

- آیا دانش آموزان به اهدافی که تعیین شده بود رسیده اند؟

- چه روش تدریس بهتری را می توانستم بکار ببرم؟

- اگر تصمیم می گرفتید که مجددا این درس را تدریس کنید چه نکاتی را در نظر می گرفتید؟

- چه نکات خوبی در تدریس وجود داشت ؟

- چه معایبی در تدریس وجود داشت؟

در این بخش چند نمونه طرح درس بر اساس الگوههای مختلف ارائه می­گردد. از همکاران محترم تقاضا می­گردد که نسبت به ارائه طرح درس های جدید اقدام نمایند تا با نام خودشان در سایت درج گردد.

الگوی تدریس کسب مفهوم

موضوع درس:محلولهای الکترولیت و غیر الکترولیت

کتاب شیمی3 و آزمایشگاه سال سوم بخش سوم صفحه 93- 94

هدف کلی: محلول های الکترولیت وغیرالکترولیت

مفاهیم
1-تفاوت خواص محلول های الکترولیت و غیر الکترولیت

2-محلول الکترولیت قوی ، ضعیف و غیر الکترولیت

3-تفاوت حل شدن به صورت یونی و مولکولی

هدف های جزئی

1-علت رسانایی محلول ها

2-تفاوت الکترولیت قوی و ضعیف

3-نحوی حل شدن ترکیب های کوالانسی قطبی

انتظارات عملکردی (هدف های رفتاری)

* فراگیران تفاوت محلول الکترولیت و محلول غیر الکترولیت را بشناسند

* فراگیران تفاوت خواص محلول های الکترولیت قوی و ضعیف را بدانند

* فراگیران تفاوت حل شدن جامدهای مولکولی و یونی را بدانند

 * فراگیران علت تفاوت در رسانایی برق محلول های الکترولیت را شرح دهند

 * فراگیران با انجام آزمایشی ساده بتوانند محلول های الکترولیت قوی ، ضعیف و غیر الکترولیت را تشخیص دهند.

 
فعالیت های قبل از شروع تدریس

تهیه کارت هایی که بر روی آن فرمول ترکیبات شیمیایی و نام آن ها نوشته شده است.

* کارت خاکستری غیر الکترولیت را نشان می دهد.

کارت آبی پرسش هایی که پس از دریافت مفهوم از دانش آموزان پرسیده می شود.

لازم به ذکر است در این الگو پیش مطالعه برای فراگیران لازم است

پیش دانسته ها

-          فراگیران باید انواع جامد ها را بشناسند

-         
- چگونگی رسانایی برق یک رسانا را بدانند.

مرحله ی نخست

 
به گروه ها متجانس کارت های تهیه شده را نشان دهید و سپس به گروه ها فرصت دهید تا آن ها در مورد آن چه که مشاهده کردن فکر کنند
و در مورد ارتباط تصاویر مشاهده شده وتفاوت آنها در گروه های خود به بحث بپردازند .
سپس نظر گروه ها درمورد مفهوم ارایه شده بپرسید و گروه های دانش آموزی را راهنمایی کنید که به مفهموم ارایه شده پی ببرنند.وبه تفاوت محلول های الکترولیت و محلول های غیر الکترولیت پی برند در این قسمت می توان با انجام آزمایش ویژگی اختصاصی محلول های الکترولیت و غیر الکترولیت را نشان داد به این ترتیب که با تهیه ی یک مدار مشابه شکل زیر وافزودن محلول یک الکترولیت به بشر که مدار به آن متصل است و در مرحله ی بعدی افزودن یک غیر الکترولیت این مفهوم را به خوبی نشان داد.

مرحله ی دوم

 آزمون دستیابی به مفهوم در این مرحله کارتهایی که مطابق روش قبل فرمول ونام ترکیب شیمیایی بر روی آن نوشته شده است را به فراگیران نشان دهید و از آن ها بپرسید که این سری ترکیب ها در کدام دسته از ترکیبهای قبلی (بلی) یا (خیر ) قرار می گیرند.و در صورتی که  برخی از فراگیران پاسخ درست را ندادند از دیگر گروه ها پاسخ صحیح را جویا شوید در این مرحله نیز میتوانید با قرار دادن ترکیبات مختلف دردست فراگیران وبا انجام آزمایش دانش آموزان گروه تشخیص دهند کدام مورد الکترولیت وکدام ترکیب غیر الکترولیت هستند.

 مرحله ی سوم

 تحلیل راهبردهای تفکر در این مرحله با توجه به نوع ترکیبات و علت رسانایی و نارسانایی این ترکیب ها را از فراگیران  جویا شده تا تفاوت بین ترکیبات الکترویت وغیرالکترولیت را به لحاظ چگونگی حل شدن آن ها در آب را بیان کنند. و علت رسانا برق بودن محلول های الکترولیت از غیر الکترولیت را توضیح دهند. در ادامه با انجام آزمایش تفاوت محلول الکترولیت قوی و ضعیف را مشاهده کنند و با توجه به علت رسانایی محلول های الکترولیت علت رسانایی کم  برق به وسیله ی محلول الکترولیت ضعیف را شرح دهند.

طرح درس شیمی مبتنی برIT

مدرس : مصطفی رجبی– آموزش و پرورش استان مازندران - ناحیه 2ساری

موضوع  : عوامل موثر بر سرعت واکنش های شیمیایی

کتاب: شیمی پیش دانشگاهی صفحات 8الی10و20

مفاهیم :

سرعت واکنش ؛واکنش های تند و کند ؛ برخوردها ی موثر ؛ انرژی فعالسازی

زمان:یک جلسه آموزشی

هدف های یادگیری :

1- تعریفی از سرعت واکنش ارایه کند

2- مثال هایی از واکنش های کند و تند را فهرست کند

3- چگونگی تغیرات غلظت مواد شرکت کننده در واکنش با زمان را توصیف کند

4- عوامل موثر بر سرعت واکنش را نام ببرد

5-اثرغلظت،دما ،سطح تماس (حالت فیزیکی)؛ نوع ماده ، و کاتالیزگر بر سرعت واکنش را شرح دهد

6- رابطه بین انرژی فعالسازی و سرعت واکنش را شرح دهد 

انتظارات عملکردی :

1- بتواند با داشتن  داده های مربوط به غلظت و زمان سرعت یک واکنش را محاسبه کند

2- - بتواند با استفاده از داده های مر بوط به غلظت  مرتبه واکنش:                      2NO+O2              2NOرا محاسبه کند

3- بتواند توضیح دهد در چه صورتی یک واکنش(مانند هیدروژندارکردن اتیلن) می تواند با یک سرعت مناسب انجام گیرد  

4- بتواند توضیح دهد که چرا احتمال انجام واکنش بین دو ماده جامد(مانند سیتریک اسید و جوش شیرین ) بسیار کم ولی در حضور مقدار کمی آب به سرعت واکنش انجام می گیرد

5- بتواند توضیح دهد در چه صورتی یک واکنش(مانند هیدروژندارکردن اتیلن) می تواند با یک سرعت مناسب انجام گیرد

6- بتواند توضیح دهد که چرا برخی از واکنش ها سریع(مانند واکنش پتاسیم با آب ) و برخی دیگر کندند(مانند واکنش آهن با آب )

7- بتواند رابطه ی بین انرژی فعالسازی و سرعت واکنش را توضیح دهد

8- بتواند از پایگا ههای اینترنتی مربوط در مورد چگونگی اثر غلظت ؛دما و کاتالیزگر در افزایش سرعت واکنش مطالبی را جمع آوری کند

9- هنگام انجام آزمایش نکات ایمنی مربوط را رعایت کند

امکانات ICT :

1- رایانه با امکان دسترسی به اینترنت

2-رایانه با امکانات  mediaplayerوflash

     3- آشنایی با محیط ویندوز XP

4- نرم افزار powerpoint

5- لوله آزمایش ،سیتریک اسید ، جوش شیرین،سدیم،نوار منیزیم؛آب

6- آشنایی با اینترنت و جستجوی در آن

   7- آشنایی متوسط با زبان انگلیسی

مرحله اول : فعالیت های مقدماتی

1- حضور و غیاب دانش آموزان

2- دسته بندی دانش آموزان به گروه های دوو یا سه تایی(طرح درس بر مبنای 7گروه دو تایی می باشد) با توجه به امکانات رایانه یی

مرحله دوم : ارزشیابی اولیه

الف- از گروه ها خواسته می شود به دقت به اسلاید های 2الی 6 توجه کرده و سه مفهومی که مربوط به درس امروز می باشدرااز آنها استخراج نمایند

ب- از گروه ها خواسته می شود به سوالات زیر که مربوط به درس قبلی بوده پاسخ دهند :

1- گروه (1) :توضیح دهند( با توجه به اسلاید شماره 7) تغیرات غلظت مواد شرکت کننده با زمان چگونه است ؟

2-  گروه (2): تعریفی از سرعت واکنش ارایه نماید 

3-گروه(3): چند واکنش سریع و کندرا نام ببرند

پ- گروه ها  به اسلاید شماره 8 رفته:

1- گروه (4) واکنش انجام گرفته را بنویسید

2- گروه های ( 5و6) به ترتیب سرعت تشکیل NO2 رابین ثانیه های 300الی400 و 600الی700 محاسبه کرده و  سرعت  بدست آمده رابا یکدیگرمقایسه کرده و آن را  در قالب یک نتیجه ارایه نمایند

3- گروه (7) : سرعت واکنش را بین ثانیه های 300و 400 بدست آورد

مرحله سوم : تدریس موضوع مورد نظر

از گروه ها خواسته می شود :

الف- به دقت به اسلایدهای 10 الی 13 توجه کرده وبا مشورت گروهی  توضیح دهند که موضوع  درس امروز در مورد کدام مبحث از سرعت واکنش ها  می باشد نماینده هر گروه نظر خود رابه صورت شفاهی اعلام نماید  

اثر غلظت:

ب- به اسلاید شماره 14 رفته و بر روی لینک Kinetics کلیک کرده تا وارد آزمایشگاه مجازی شوند و آزمایشات زیر را انجام دهند:

آزمایش(1) : گزینه های مربوط به 60mlH2O و 10mlH2O2 و20mlHCl و 10mlKI کلیک کرده سپس دکمه Start را کلیک کرده و به محض خالی شدن آخرین ظرف دکمه Start timer راکلیک کرده و هنگامی که رنگ ظرف نمونه با رنگ ظرف محلول مرجع یکسان شد Stop timer  را کلیک کرده و زمان را یادداشت کنید

آزمایش (2) :گزینه های 40mlH2O و 20mlH2O2 و20mlHCl و20mlKI را کلیک کرده و مطابق دستور العمل آزمایش (1) عمل کرده و این بار نیز زمان را یادداشت وآن دو را با یکدیگر مقایسه و نتیجه رامکتوب وبه دبیر اعلام نمایید

پ- به اسلاید شماره 15 رفته و با توجه به جدول داده های مر بوط به غلظت وسرعت هرگروه علت تفاوت بین سرعت واکنش را توجیه نمایند

ت- به اسلاید شماره 16 رفته و برروی لینک O2+NO2kinetics کلیک کرده و برخورد های رخ داده برحسب زمان  بین این دو ماده را دردو مقدار 6NO2 و6O2 و همچنین 12NO2 و 12O2 مقایسه و نتیجه را هر گروه اعلام نماید

ث- به اسلاید شماره 17 رفته و از گروه های ( 1و2) به ترتیب خواسته می شود علت اختلاف بین تعداد برخوردهای صورت گرفته بین گوی آبی و قرمز در دو تصویر(a ؛b) و (c ؛d ) را توضیح دهند

ج- به اسلاید شماره 18 رفته و از گروه (3) خواسته می شود علت تفاوت تعدادبرخورد در دو تصویر داده شده را توجیه کنند

چ- به اسلاید شماره 19 رفته با مشورت گروهی توضیح دهند سرعت واکنش نوار منیزیم با محلول هیدروکلریک اسید در کدام لوله آزمایش بیشترین است چرا؟

٭٭٭٭ثر دما

الف- به اسلاید شماره 20 رفته وبرروی لینک iodine_clock کلیک کرده تا وارد آزمایشگاه مجازی شده و آزمایشات زیر را انجام دهند:

آزمایش (1) : ابتدا گزینه دمای 25c را فعال کرده سپس بر روی دکمه start کلیک کرده و به محض خالی شدن آخرین محلول در ظرف آزمایش دکمه timer را فعال نموده و با مشاهده رنگ آبی تیره دکمه timer غیر فعال نموده و زمان را یادداشت نمایید

آزمایش(2) : ابتدا گزینه دمای 45c رافعال و سپس مطابق دستور العمل آزمایش (1)

عمل نموده و گروه ها نتیجه آزمایش را مکتوب و به دبیر ارایه نمایند

ب- به اسلاید شماره 21 رفته وهر گروه توضیح دهند چه تفاوتی بین برخوردهای صورت گرفته در دو تصویر وجوددارد

٭٭٭٭اثر سطح تماس

آزمایش : به هر گروه یک لوله آزمایش و حدود 1 گرم سیتریک اسید و جوش شیرین داده می شود و از آنها خواسته می شود این دو ماده را به لوله آزمایش منتقل نمایند و مشاهدات خود را یادداشت نمایند سپس به لوله آزمایش حدود 1 میلی لیتر اب اضافه نموده و این بار نیزمشاهدات خود را یادداشت نمایند و نتیجه مشاهدات خودرامکتوب و به دبیر ارایه نمایند

 الف- از گروه ها خواسته می شود به اسلاید شماره 22 رفته وتوضیح دهند که بیانگر کدام عامل موثر بر سرعت واکنش می باشد و در کدام مورد سرعت واکنش بیشتر است چرا؟   

 ب- از گروه هاخواسته می شود به اسلاید شماره 23 رفته و بر روی لینک:

Rates of reaction.exe کلیک کرده وگروه( 4) توضیح دهند که تغیر سطح تماس چگونه باعث تغیر سرعت واکنش می شود

٭٭٭٭ اثر کاتالیزگر

از گروه ها خواسته می شود :

الف- به اسلاید شماره24 رفته و بصورت گروهی مشورت کرده و نماینده هر گروه توضیح دهد که با توجه به نمودار کدام مسیر برای انجام واکنش مناسبتر است چرا

ب- به اسلاید شماره 25 رفته و بر روی لینک action of catalysts کلیک کرده و گروه (5) با توجه به انیمیشن موجود توضیح دهد که کاتالیزگرچگونه باعث تغیر سرعت واکنش می شود

پ- به اسلاید شماره 25 رفته و گروه (6) توضیح دهند سرعت واکنش برای کدام نمودار انرژی- مسیرواکنش بیشتر است چرا؟

٭٭٭٭ اثر نوع ماده

           از گروه ها خواسته می شود به اسلاید شماره 28 رفته وبرروی لینک موجود کلیک کرده و فیلم کوتاهی که در مورد واکنش چند فلز با آب می باشد توجه کرده و نماینده هرگروه توضیح دهند که این آزمایش نشان دهنده کدام عامل موثر بر سرعت واکنش می باشد 

مرحله چهارم : ارزشیابی پایانی

1- به اسلاید شماره 19 رفته با مشورت گروهی توضیح دهند سرعت واکنش نوار منیزیم با محلول هیدروکلریک اسید در کدام لوله آزمایش بیشترین است چرا؟

2- از گروه های (1و2و3) خواسته می شود واژه kinetic factors را ازجستجوگر

مناسب search کرده و سه سایت مناسب که در مورد عوامل موثر بر سرعت واکنش بحث می کندوقابل استفاده در کلاس باشد را به دانش آموزان معرفی نمایند

3- به سایت :

www.wpbschoolhouse.btinternet.co.uk/page03/3_rates.htm  رفته و سپس بر روی لینک multiple choice quiz on rate of reaction  کلیک کرده و به سوالات شماره های 3و9 که در مورد اثر مقدار کلسم کربنات و غلظت هیدرو کلریک اسید بر حجم گاز کربن دی اکسید تولید شده می باشد پاسخ دهند

4- به سوال طرح شده در اسلاید شماره 29 که مربوط به تعیین وابستگی سرعت واکنش به غلظت می باشد با استفاده از جدول داده شده محاسبه نمایند  

6- به سوال طرح شده در اسلاید 31پاسخ دهند که به ترتیب عبارتنداز:

l      الف- کدام واکنش داده شده سریع تر است چرا؟

l      1) H2(g) + I2(g)             2HI(g)     

l                    2) H2(S) +I2(S)                  2HI(S)

l   ب- برای واکنش: SO2Cl2               SO2+Cl2   اگر با دو برابر شدن غلظت ماده SO2Cl2 زمان انجام واکنش به نصف کاهش یابد مرتبه واکنش نسبت به ماده SO2Cl2 چند است ؟

  7- به سایت: www.bbc.co/uk/apps/if/schools/gcse.bitesize/chemistry/quizengine?quiz=ratesofreactions;templatestyle=chemistry  رفته و به سوال شماره4    که در موردسرعت واکنش پودر و نوارمنیزیم  با هیدروکلریک ا ست پاسخ دهند

8- گروه های (6و7) به سوال طرح شده در اسلاید شماره 32 پاسخ دهند:

1- انرژی های فعالسازی ( Ea)  و آنتالپی (H∆) را بر روی نمودارنشان دهند

2- کاتالیزگر سرعت رفت را تغیر می دهد ویابرگشت ؟

3- کاتالیزگرازچه طریقی یک  واکنش را به پیش می برد؟

پروژه کلاسی :

1-  از دانش آموزان خواسته می شودبه صورت گروهی یک مقاله در  مورد اهمیت کاتالیز گرها در کم کردن آلودگی توسط خودروهای بنزینی را از جستجو گرهای مناسب تهیه و آنرا با نرم افزارهای مناسب مانند powerpoint به صورت اسلاید در آورده و برای جلسه بعد به کلاس ارایه نمو ده که امتیاز مناسبی برای آن در نظر گرفته شده است

2- از دانش آموزان خواسته می شود واژه catalyzer رااز جستجوگر مناسب search کرده و مقاله ای در مورد موادی که در بدن انسان نقش کاتالیزگری دارند تهیه و برای جلسات بعد در کلاس ارایه نمایند

تکالیف تکمیلی (اختیاری)

1-   از دانش آموزان خواسته می شودبه صورت گروهی و یا انفرادی از جستجوگرهای مناسب واژه  های effect concentration وeffect temperature را جستجو و حداقل دومقاله در این زمینه تهیه و برای جلسات بعد درکلاس ارایه نمایند.

2-       به سایت :

www.wpbschoolhouse.btinternet.co.uk.page03/3_rates.htm

رفته و سپس برروی لینک short answer rates quiz کلیک کرده و به ده سوال  چهار گزینه ایی موجود پاسخ و نتیجه را به ایمیل دبیر :

( mostafa_raj2006@yahoo.com) ارسال نمایند.

                                    

                                                                      پایان

نظرات 4 + ارسال نظر
[ بدون نام ] یکشنبه 7 تیر‌ماه سال 1394 ساعت 03:18 ب.ظ

anahitafarshid دوشنبه 12 مرداد‌ماه سال 1394 ساعت 02:29 ق.ظ

سلام، ما با غرب مذاکره و صحبت کردیم، حالا بگذارید با خودمان صحبت کنیم. در خواست گفتگوی ملی‌ برای باز سازی.

elahehnamdar جمعه 27 شهریور‌ماه سال 1394 ساعت 06:02 ب.ظ

سلام، مبارزه با فساد نباید با ملاحظات سیاسی صورت گیرد.

زهرا مهدوی شنبه 22 آبان‌ماه سال 1395 ساعت 11:52 ق.ظ

عالی بود

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد